اتصالات لوله به عنوان اجزای لوله کشی تعریف می شوند که به مسیر دهی لوله برای تغییر جهت، تغییر اندازه و اتصالات شاخه کمک می کند. زانوهای لوله، کاهنده های لوله کشی، اتصالات سه راهی، درپوش ها، اتصالات اولت، صلیبی و … از اتصالات لوله هستند و به طور گسترده در صنعت لوله کشی استفاده می شوند.
اتصالات مختلف لوله عملکردهای متفاوتی را مطابق طرح و یا نیازهای فرآیند انجام می دهند. اتصالات لوله به عنوان یک کالای جداگانه تولید و تهیه می شوند. آن ها با استفاده از اتصالات انتهایی مختلف به لوله کشی متصل می شوند که نقش مهمی در عملکرد صحیح لوله دارند. در این مقاله بررسی اجمالی انواع اتصالات لوله مورد استفاده در صنایع لوله کشی، خط لوله و لوله کشی خانه ها را بررسی خواهیم کرد.
با این حال توجه داشته باشید که اگر لوله یا خط لوله ای در یک کارگاه ساخت لوله برای تغییر جهت خم شده باشد، این اتصالات لوله نیست. اتصالات لوله همیشه موارد جدا از لوله هستند. بسته به استفاده از اتصالات لوله، می توان آن ها را به شرح زیر طبقه بندی کرد:
انواع اتصالات لوله برای گسترش یا پایان دادن کار لوله ها
- کوپلینگ
- آداپتور
- اتحادیه
- درپوش
- تویی
انواع اتصالات لوله برای تغییر جهت
- زانو
- خم
- اتصالات T شکل
- صلیب ها
انواع اتصالات لوله برای دو یا چند لوله
- اتصالات T شکل یا سه راهی
- صلیب
- زانوهای ورودی
- Yها
اتصالات لوله برای تغییر اندازه
- کاهنده
- بوشینگ
- کوپلینگ
- Tهای کاهنده
اتصالات لوله برای کنترل جریان
- شیرآلات
اتحادیه
اتحادیه لوله نوع خاصی از اتصالات لوله است که دو لوله را با هم متحد می کند و به راحتی و بدون تغییر شکل لوله، جدا می شود. آن ها مهر و موم مثبت، مونتاژ آسان و هم چنین جداسازی قطعات را فراهم می کنند. در کاربرد اتصالات لوله آن ها عمدتا برای صنایع لوله کشی و لوله کشی با قطر کوچک استفاده می شوند. اتحادیه های لوله بسته به دما و نیازهای خدمات از فولاد کربن، فولاد ضدزنگ، چدن، مس، آلومینیوم، پلاستیک و مواد آلیاژی ساخته می شوند.
اتحادیه لوله دارای سه قسمت انتهای نر، مهره (سرپیچ) و انتهای ماده است. انتهای ماده دارای رزوه در داخل است در حالی که رزوه ها در بیرون قسمت انتهایی نر قرار دارند. مهره فشار لازم را ایجاد و مفصل را آب بندی می کند.
آداپتورهای لوله (وفق دهنده های لوله)
آداپتورها به عنوان اتصالات لوله برای اتصال لوله های غیر مشابه استفاده می شوند. آداپتورهای لوله در انواع مختلف برای کاربردهای مختلف موجود هستند. بنابراین باید مراقب باشید هنگام سفارش گرفتن، نوع مناسب را انتخاب کنید. آن ها به این دسته ها تقسیم بندی می شوند: آداپتور لوله قفل، آداپتور لوله آفست، آداپتور لوله نر، آداپتور لوله ماده، آداپتور رزوه مرتب و …
آن ها بیش ترین کاربرد را در لوله های بهداشتی برای کاربردهای لوله کشی پیدا می کنند. به طور معمول آن ها از مواد فولادی، چدن، پلیمر، برنج، آلومینیوم، برنز و مس ساخته می شوند.
اتصالات لوله اولت (Olet)
لوله کشی اولت یک اتصال شاخه ای خود تقویت شده است که برای اتصال شاخه های لوله های کوچک از لوله های اصلی با اندازه بزرگ تر استفاده می شود. آن ها به طور خاص توسط شرکتی به نام Bonney Forge طراحی شده اند. در مکان هایی که سه راهی کاهنده در دسترس نیست، از اولت های لوله کشی به طور گسترده استفاده می شود. اولت های لوله کشی بر اساس MSS SP-97 یا ASMB B 3103 طراحی شده اند. انواع مختلف اولت های لوله کشی موجود است که پر کاربردترین آن ها عبارت اند از:
ولدولت
این اتصال شاخه ای 90 درجه است و برای اندازه های بیش تر از 2 اینچ در دسترس می باشد. اتصالات لوله ولدولت برای کلاس های دما و فشار بالا مناسب اند و به طور گسترده ای در صنعت لوله کشی استفاده می شوند. ولدولت در دو اندازه کامل و کاهش یافته موجود است. با این حال اندازه کاهش یافته آن پرکاربردتر می باشد.
ساکولت:
ساکولت هم چنین اتصالات شاخه ای 90 درجه است. دارای طراحی مشابه با ولدولت است با این تفاوت که ساکولت دارای یک سوکت برای جوشکاری در مقابل یک اتصال قنداق که یک ولدولت دارد می باشد. مانند ولدولت دارای ابعاد کامل و سازه های کاهش یافته است.
تردولت:
نوعی اتصالات رزوه ای خود تقویت شده است که توسط شرکتی به نام Bonney Forge ساخته شده است. هر وقت اتصالات شاخه ای رزوه ای از سر صفحه مورد نیاز باشد ، استفاده می شود. اکثراً برای لوله کشی در ابعاد کوچک با کاربرد کم فشار استفاده می شود. در اندازه های کامل یا اندازه های کوچک موجود است. اندازه کامل وقتی است که شما شاخه ای به همان اندازه لوله اجرا کنید برای مثال 3 اینچ تا 3 اینچ. و اندازه کاهش یافته زمانی است که اندازه شاخه کمتر از اندازه لوله اجرا شود. به عنوان مثال ، 3 اینچ تا 1 اینچ. تردولت برای اتصال رزوه ای مناسب است. این اولت در درجه بندی فشار- دمای کلاس 3000 و کلاس 6000 موجود است.
زانو
از زانو بیش تر از سایر اتصالات لوله استفاده می شود. زانو انعطاف پذیری را برای تغییر جهت لوله فراهم می کند. زانو عمدتا در دو نوع استاندارد 90 درجه و 45 درجه موجود است. با این حال می توان آن را به هر درجه دیگری کاهش داد. زانو در دو نوع شعاع کوتاه و شعاع بلند موجود می باشد.
زانو 90 درجه
زانو 90 درجه بین لوله نصب می شود تا جهت لوله را با زاویه 90 درجه تغییر دهد. به صورت شعاع بلند و کوتاه موجود است.
زانو 45 درجه
زانو 45 درجه بین لوله نصب می شود تا جهت لوله را 45 درجه تغییر دهد.
زانو شعاع بلند
در یک زانو با شعاع بلند، شعاع خط وسط 1/5 برابر اندازه اسمی لوله است یا می توان گفت 1/5 برابر قط لوله است. به طور معمول از زانوهای شعاع بلند در لوله کشی استفاده می شود زیرا افت فشار در مقایسه با زانو شعاع کوتاه کم تر است. هم چنین به فضای بیش تری نسبت به زانوی شعاع کوتاه نیاز دارد.
زانوی شعاع کوتاه
در زانو شعاع کوتاه، شعاع مرکز میانه همان اندازه اسمی لوله است یا می توان گفت برابر با قطر لوله است. از زانوهای شعاع کوتاه در برنامه های کاربردی فضای محدود استفاده می شود. اما به دلیل تغییر ناگهانی جهت جریان، افت فشار زیادی دارد.
زانو کاهنده
زانو کاهنده 90 درجه برای تغییر جهت و هم چنین کاهش اندازه لوله در سیستم لوله کشی طراحی شده است. زانو کاهنده اتصالات لوله را از بین می برد و جوش کاری را بیش از یک سوم کاهش می دهد. هم چنین، کاهش تدریجی قطر در سراسر قوس زانو کاهنده، مقاومت کم تری در برابر جریان ایجاد می کند و اثر تلاطم جریان و فرسایش داخلی بالقوه را کاهش می دهد. این ویژگی ها از افت فشار قابل توجه در خط جلوگیری می کند.
زانو 180 درجه- برگشتی
از زانوهای برگشتی برای ایجاد تغییر جهت 180 درجه استفاده می شود. در الگوهای کوتاه و بلند موجود است. زانوهای برگشتی در سیم پیچ گرمایش، مبدل حرارتی، دریچه مخزن و … استفاده می شوند.
صلیب
صلیب ها نوع متفاوت و کمی متداول هستند که به چهار قسمت لوله متصل می شوند. آن ها دارای چهار اتصال لغزنده هستند که در زاویه 90 درجه به هم می رسند و شکل بعلاوه (+) را تشکیل می دهند. صلیب به عنوان اتصالات لوله چهار طرف محبوب است زیرا از یک ورودی و سه اتصال خروجی یا بالعکس تشکیل شده است. آن ها در صنایع نفت و گاز چندان محبوب نیستند و به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند. از آن ها در سیستم های پاشش آتش استفاده می شود. در تقاطع های لوله کشی، چهار اتصال لوله کشی در یک نقطه مشترک به هم می رسند. هم چنین می توان از آن ها برای تقسیم جریان سیال در جهات مختلف استفاده کرد.
اتصالات T شکل یا سه راهی
از اتصالات T شکل که به آن ها سه راهی نیز گفته می شود برای توزیع یا جمع آوری مایع از لوله اجرا شده استفاده می شود. این یک قطعه کوتاه است که یک شاخه 90 درجه در مرکز آن قرار دارد. سه نوع سه راهی برابر/ مستقیم، نابرابر/ کاهنده و سه راهی مسدود در لوله کشی استفاده می شود.
سه راهی مستقیم
در سه راهی مستقیم، قطر شاخه همان قطر لوله سرساز است.
سه راهی کاهنده
در سه راهی کاهنده، قطر اندازه شاخه کم تر از قطر لوله سرساز است.
سه راهی مسدود
از سه راهی مسدود در خطوط لوله ای که پیگ می خورند استفاده می شود. شاخه سه راهی دارای یک میله محدودیت است که به طور داخلی جوش داده شده تا از ورود پیگ به شاخه جلوگیری کند. میله ها به گونه ای در شاخه جوش داده می شوند که امکان عبور آزادانه پیگ از لوله جاری را فراهم کنند.
Yها
اتصالات Y نوعی اتصال T است که شاخه آن در زاویه 45 درجه یا زاویه ای غیر از 90 درجه باشد. این نوع اتصالات را اتصالات جانبی نیز می نامند. نام وای به این دلیل است که که شبیه حرف Y هستند. این نوع اتصالات لوله در سیستم های زهکشی استفاده می شود و دارای خط انشعاب در 45 درجه است تا جریان آب صاف باشد. این نوع اتصالات لوله دارای افت اصطکاکی کم و تلاطم بسیار کمی هستند.
کاهنده های لوله
کاهنده لوله اندازه لوله را تغییر می دهد. دو نوع کاهنده هم مرکز و کاهنده خارج از مرکز در لوله کشی استفاده می شود.
کاهنده هم مرکز یا کاهنده مخروطی
در کاهنده هم مرکز که به عنوان کاهنده مخروطی نیز شناخته می شود، مرکز هر دو انتها بر روی یک محور است. این، ارتفاع خط میانی خط لوله را حفظ می کند. وقتی قرار است خطوط مرکزی لوله بزرگ تر و لوله کوچک تر یکسان باشد، در این صورت از کاهنده های هم مرکز استفاده می شود.
کاهنده خارج از مرکز
در کاهنده خارج از مرکز، مرکز هر دو انتها روی محورهای مختلف قرار دارند. این BOP (پایین لوله) ارتفاع خط لوله را حفظ می کند، وقتی قرار است یکی از سطوح خارجی خط لوله به همان صورت حفظ شود، احتیاج به کاهنده های خارج از مرکز است.
آفست= (شناسه بزرگ تر- شناسه کوچک تر) / 2
کاهنده سوییچ
سوییچ مانند کاهنده ها است اما اندازه آن کوچک است و برای اتصال لوله ها به لوله های پیچ خورده یا جوش خورده کوچک تر استفاده می شود. مانند کاهنده ها، آن ها در انواع هم مرکز و خارج از مرکز موجود هستند. سوییچ ها در انواع مختلفی مانند هر دو انتهای ساده یا یک انتها ساده و دیگری رزوه موجود می باشند.
درپوش و تویی
درپوش ها یک کار بسیار ساده دارند: جریان را متوقف می کنند. آن ها در انتهای خط لوله ای قرار می گیرند که نیازی به اتصال به لوله دیگری نیست. آن ها می توانند خط لوله ای را که بعدا قصد گسترش آن را دارید، متوقف کنند یا در صورت لزوم به شما امکان دسترسی آسان به سیستم را می دهند. آن ها هم چنین می توانند در پروژه های ساخت PVC به لوله اضافه شوند. درپوش ها به دور یا خارج لوله می روند، بنابراین انتهای آن می تواند دارای یک سوکت باشد.
تویی ها مانند درپوش هستند اما به جای متوقف کردن جریان در یک لوله، جریان را در اتصالات متوقف می کنند. به همین دلیل تویی ها به داخل اتصالات می روند. این بدین معنی است که آن ها انتهای شاخه ای یا رشته ای نر دارند.
کوپلینگ
کوپلینگ یکی از ساده ترین اتصالات لوله است. آن ها قسمت کوچکی هستند که معمولا به طور دائم، بخشی را به قسمت دیگر متصل یا زوج می کنند. آن ها می توانند لوله را به لوله و لوله را به اتصالات متصل کنند. سه نوع کوپلینگ وجود دارد:
- کوپلینگ کامل
- کوپلینگ نصفه
- کوپلینگ کاهنده
کوپلینگ کامل
کوپلینگ کامل برای اتصال لوله هایی با قطر کم استفاده می شود. این برای اتصال لوله به لوله یا لوله به سوییچ یا لوله کشی استفاده می شود. این می تواند از نوع رزوه ای یا پایان سوکت باشد.
کوپلینگ نصفه
کوپلینگ نصفه برای انشعاب سوراخ کوچک از یک مجرا یا لوله بزرگ استفاده می شود. این می تواند از نوع رزوه ای یا سوکت باشد. این کوپلینگ فقط در یک طرف رزوه یا سوکت دارد.
کوپلینگ کاهنده
کوپلینگ کاهنده برای اتصال دو اندازه مختلف لوله استفاده می شود. مانند کاهنده هم مرکز است که خط میانی لوله را حفظ می کند اما اندازه آن کوچک است.
بوشن یا بوشینگ
بوشن ها به عنوان اتصالات لوله، اندازه های مختلف لوله را با هم ترکیب می کند. آن ها اندازه بزرگ تر را به اندازه لوله کوچک تر کاهش می دهند. در مقایسه با کوپلینگ ها فضای بسیار کمی را اشغال می کنند.
خمش شعاع طولانی
از خمش های لوله با شعاع طولانی در خطوط لوله انتقال مایعات استفاده می شود. چنین اتصالات لوله به دلیل شعاع طولانی و تغییر جهت صاف، افت فشار بسیار کم تری دارند. خمش های لوله با شعاع طولانی معمولا خمش های لوله 5D و 3D هستند که D اندازه لوله است.
پیکان
پیکان یک اتصال لوله ای مفید است که در سیستم لوله کشی استفاده می شود. پیکان ها لوله انعطاف پذیر را به لوله ها متصل می کنند. آن ها از یک طرف دارای انتهای رزوه ای نر و انتهای دیگر آن دارای یک یا چند لوله خاردار است که در لوله انعطاف پذیر قرار می گیرد.
لوله های رزوه دار
این نوع اتصالات نوعی لوله کوتاه است که در هر انتها یا یک سر آن یک رزوه لوله نر دارد. این برای متصل شدن دو اتصال دیگر استفاده می شود. از آن ها برای اتصال لوله، شیلنگ، شیر و در کل برای لوله کشی های کم فشار استفاده می شود.
معیار انتخاب اتصالات لوله
عوامل مختلفی برای انتخاب اتصالات لوله مناسب باید در نظر گرفته شود. تعداد کمی از آن ها در زیر ذکر شده است.
مصالح ساختمانی
مواد اتصالات لوله باید با سرویس و دما سازگار باشد. به طور معمول مواد انتخاب شده همان مواد اولیه هستند.
انواع اتصالات پایانی
خریدار قبل از خرید هر گونه اتصالات لوله باید از انواع اتصال نهایی آگاه باشد.
نوع اتصالات لوله
اتصالات لوله نیز باید با توجه به نوع اتصالات مانند رزوه یا بدون رزوه، نر و ماده تشخیص داده شوند. بنابراین انتخاب نوع مناسب اتصالات لوله به عهده خریدار است.
اندازه اتصالات لوله
اندازه اتصالات باید قبل از انتخاب اتصالات شناخته شود. به طور معمول OD یا ID اتصالات لوله، اندازه اتصالات را تعیین می کند.
ضخامت
اتصالات لوله هم چنین در محدوده ضخامت های مختلف مشابه لوله وجود دارند. بنابراین قبل از انتخاب اتصالات لوله، از ضخامت باید اطمینان حاصل شود.
رتبه بندی فشار
فشار داخلی نیز عامل مهمی برای انتخاب مناسب اتصالات لوله است.
استانداردها و کدهای اتصالات لوله
کدها و اتصالات مختلفی برای اتصالات لوله موجود است. قبل از سفارش، خریدار باید انتخاب صحیح داشته باشد. به عنوان مثال ISO, MSS, BSP,DIN, ASME, ASTM و … استانداردهای خاصی هستند که به اتصالات لوله اختصاص داده می شوند و این استانداردها طراحی و استفاده از آن ها را کنترل می کند.
کاربردهای اتصالات لوله
اتصالات لوله از محبوبیت بالایی برخوردارند و به طور گسترده ای در صنایع زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- پالایشگاه/ شیمیایی/ پتروشیمی
- قدرت
- شهرداری
- نفت و گاز
- غذا، نوشیدنی و لبنیات
- ابزار دقیق فرآیند
- فولاد
- آبیاری
- مسکونی
- سرویس بهداشتی
- ساخت جاده و بزرگراه
-
- تهویه و …
- تهویه و …
ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
